Xương đùi là xương dài và chắc khỏe nhất trong cơ thể, do đó các loại gãy thân xương đùi thường do các chấn thương rất mạnh, có thể gây sốc mất máu, thậm chí là tử vong. Vì vậy đây là một cấp cứu ngoại khoa nghiêm trọng và đòi hỏi xử trí nhanh và đúng để đảm bảo tính mạng cho bệnh nhân.
Nguyên nhân gãy thân xương đùi
- Trực tiếp: bánh xe cán qua, vật nặng đè, mảnh bom đạn.
- Gián tiếp: do cơ chế xoắn vặn làm xương gãy.
Triệu chứng của gãy thân xương đùi
Triệu chứng cơ năng
- Đau rất nhiều tại ổ gãy, đau có thể gây sốc.
- Giảm cơ năng hoàn toàn chân không thể cử động được.
Triệu chứng thực thể:
- Đùi sưng to, toàn bộ đùi trông như một cái ống.
- Biến dạng chỉ: chỉ ngắn rõ rệt, xoay ra ngoài, gấp góc. Chỉ để dạng hơi gấp, bàn chân xoay ra ngoài.
Triệu chứng toàn thân:
- Vì gãy xương dùi thường do chấn thương mạnh nên bệnh nhân có thể bị sốc, rét run, mạch nhanh, huyết áp hạ.
Triệu chứng Xquang cần chụp thẳng và nghiêng để xác định vị trí gãy, đường gãy và di lệch của xương giúp cho chẩn đoán và điều trị.
Tiến triển
- Trẻ em gãy xương đùi, xương liền tốt, các cơ đùi co kéo ít.
- Người lớn : cơ co kéo nhiều, khó nắn lại được thẳng trục.
Biến chứng
- Nắn và bó bột hay bị di lệch thứ phát gây can xương lệch, vẹo (gấp góc) hoặc khớp giả (do cơ xen vào giữa hai đầu xương).
- Gãy hở có thể bị viêm xương.
- Teo cơ, co rút cơ tứ đầu dẫn đến cứng khớp gối, khớp háng.
Xử trí gãy thân xương đùi
Sơ cứu
- Đề phòng và chống sốc: tiêm long não, cafein, morphin (khi không có tổn thương nội tạng), phong bế novocain vào ổ gãy…
- Cố định nẹp từ khớp háng, khớp gối đến gót chân, có thể bằng nẹp Thomas.
Điều trị thực thụ
Điều trị gãy xương đùi người lớn
- Đóng đinh nội tuỷ theo phương pháp Kuntscher cần chuẩn bị thật tốt về phương diện vô khuẩn để để phòng những biến chứng về nhiễm khuẩn, viêm xương.
- Ưu điểm:
- Nắn ngay hoàn toàn theo hình giải phẫu.
- Cố định rất chắc, không phải bất động
- Cho đi được và vận động các khớp.
- Kéo liên tục chỉ định cho những trường hợp gãy hở, nhiễm khuẩn đến muộn.
- Bó bột: bột chậu – lưng – chân. Chỉ áp dụng cho những trường hợp gãy xương ít di lệch hoặc gãy nhiều mảnh.
Điều trị gãy hở xương đùi người lớn
- Hồi sức, chống choáng, cắt lọc các tổ chức dập nát, lấy đi dị vật.
- Nếu không đủ điều kiện trên thì cần chờ thêm một tuần sau đóng đinh.
- Nếu gãy hở tới sớm, vết thương sạch, đủ phương tiện có thể đóng đinh nội tuỷ ngay.
Điều trị gãy thân xương đùi trẻ em
- – Trẻ mới đẻ: bất động bằng nẹp bìa cứng, gỗ dán mỏng 10 ngày là liền vững.
- – Trẻ từ vài tháng đến 2 năm: bó bột ếch khoảng 3 tuần. and
- – Trẻ từ 2-6 tuổi:
- + Gãy ít di lệch bó bột chậu lưng chân 3-4 tuần.
- + Gãy ngang di lệch nhiều kéo liên tục kiểu kéo thẳng lên trời sức kéo khoảng 2-3kg. Thời gian kéo khoảng 3 tuần.
- – Trẻ từ 6-14 tuổi
- + Gãy ít di lệch, dễ nắn bó bột chậu lưng chân giữ khoảng 6 tuần.
- + Gãy ngang, di lệch nhiều kéo liên tục 4 tuần.
Phục hồi chức năng gãy thân xương đùi
1. Trường hợp trong khung kéo (4 tuần)
Mục đích
- Ngăn ngừa biến chứng phổi.
- Gia tăng tuần hoàn chỉ gãy.
- Duy trì lực cơ chỉ đau.
Phương pháp
- Tập thở kết hợp hai tay.
- Cử động bàn chân và cổ chân (tập bên chỉ đau để gia tăng tuần hoàn).
- Co cơ tĩnh cơ 4 đầu đùi, cơ ụ ngồi, cơ mông, cơ dạng, cơ áp.
- Tập mạnh chỉ trên và cơ còn lại bằng tạ, bao cát, lò xo, cơ bụng, cơ lưng.
- Cho người bệnh ngồi dậy tại giường một tuần sau khi kéo tạ.
- Quan sát tư thế của chỉ đang kéo xem có đúng trục không.
2. Trường hợp bột chậu lưng chân
Mục đích
- Duy trì lực cơ trong bột.
- Huấn luyện người bệnh đi nạng không chịu sức nặng.
Phương pháp
- Hướng dẫn người bệnh co cơ tỉnh có 4 đầu, cơ ụ ngồi, cơ mông trong bột. Chỉ dẫn người bệnh và người nhà cách nâng đỡ và di chuyển khi cho người bệnh đứng và đi với hai nạng không chịu sức nặng.
- Chương trình tập tại nhà giống như phần trên.
3. Trường hợp sau khi bó bột
Mục đích
- Làm giảm sưng, giảm đau và giảm co thắt cơ.
- Gia tăng tầm vận động khớp.
- Gia tăng sức mạnh cơ chỉ đau.
- Phục hồi chức năng di chuyển cho người bệnh.
Phương pháp
- Đắp nóng.
- Xoa bóp hoặc sử dụng bồn nước xoáy: xoa bóp từ ngọn chi đến khớp hông, chú trọng vào những cơ bị co thắt, di động xương bánh chè để giảm sự kết dính. Aáp dụng kỹ thuật giữ nghỉ để gia tăng tầm vận động của khớp gối, sử dụng dây treo, ròng rọc.
- Tập mạnh các nhóm cơ bên chân đau.
- Dạy người bệnh đi nạng không chống chân đau xuống đất trong 4 tuần.
- Tháng thứ 4 dạy người bệnh đi chống chân đau xuống đất (chịu sức nặng một phần). Tháng thứ 5 hoặc 6 cho người bệnh đi lại bình thường với sự đồng ý của bác sĩ điều trị.
4. Trường hợp phẫu thuật đóng đinh nội tuy
- -Ngày thứ nhất (sau khi mồ): tập thở để ngăn ngừa biến chứng phổi sau hậu phẫu, cử động bàn chân, cổ chân và gia tăng tuần hoàn chỉ sau.
- Ngày thứ 2: cho người bệnh có cơ tĩnh có 4 đầu đùi, cơ ụ ngồi, cơ mông lớn. Tập chủ động tự do với các cơ trên và chân lành, vẫn tiếp tục tập như ngày thứ nhất.
- Ngày thứ 3 và 4: vẫn tiếp tục như ngày thứ nhất và hai. Tập chủ động trợ giúp nhẹ nhàng đối với cử động của khớp hỗng (gập, duỗi, dạng áp), tránh không được làm cử động xoay trong, xoay ngoài. Tập chủ động trợ giúp gập gối trong giới hạn tầm độ mà người bệnh có thể chịu được.
- Tập chủ động có lực kháng cho các chỉ còn lại .
- – Tuần thứ hai (sau khi cắt chỉ vết mổ):
- Tiếp tục tập như tuần lễ thứ nhất. Dạy người bệnh đi nạng không chống chân đau.
- – Từ tuần thứ 3 trở đi:
- Lúc này mô mềm đã liền, chúng ta có thể cho tập những cử động tăng tiến.
- Cho người bệnh nằm sấp với sự nâng đỡ chắc chắn bởi tay kỹ thuật viên để gia tăng tầm vận động khớp gối và cử động duỗi hông bằng dụng cụ và bằng tay kỹ thuật viên.
- Tập chủ động có lực kháng cho nhóm cơ ụ ngồi và cơ tứ đầu của khớp gối và cử động gấp duỗi, dạng áp khớp hông.
- Dạy người bệnh đi nạng chịu một phần sức nặng ở tuần thứ 6.
- – Tuần thứ 12:
- Có thể cho người bệnh bỏ nạng hoàn toàn nếu lực cơ phục hồi tốt và sau khi kiểm tra bằng Xquang. Riêng đối với khớp gối, khi gối 90 độ cho người bệnh tập đạp xe đạp và đến tuần thứ 6 mới cho người bệnh tập quỳ để gia tăng tầm vận động khớp gối.
5. Trường hợp bắt bản ốc
Chương trình tập giống như đóng đinh nội tuỷ, nhưng chúng ta phải chú ý sau 10 ngày mới cho người bệnh tập gập gối nhẹ nhàng (trường hợp gãy 1/3 dưới) và đi không chống chân đau xuống đất từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 8.
>>>Nhận ngay gói ưu đãi Khám + Chữa bệnh giá chỉ 199K (không mất thêm phụ phí)
PHÒNG KHÁM HTC – ĐỊA CHỈ VẬT LÝ TRỊ LIỆU, PHỤC HỒI CHỨC NĂNG UY TÍN TẠI HÀ NỘI
HTC từ lâu đã được biết đến là địa chỉ vàng trong thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp. Hiệu quả cao – An toàn – Chi phí hợp lý. Nhờ vậy lượng bệnh nhân tương đối đông, tỷ lệ giới thiệu cao.
Những ưu điểm nổi bật khi phục hồi chức năng tại HTC đó là:
- Phòng khám được Sở Y Tế thành phố xét duyệt và cấp giấy phép hoạt động chính quy.
- Hệ thống máy móc, trang thiết bị y tế tân tiến nhập khẩu 100% từ Mỹ và Anh Quốc
- Đội ngũ bác sĩ, cố vấn cấp cao đã từng làm việc tại nước ngoài và các bệnh viện lớn: Tiến sĩ – Bác sĩ David Le, BSCKII – Nguyễn Thị Lan, BS CKI Trịnh Thị Chiên, Thạc sĩ Nguyễn Thị Tiến, Bác sĩ Lê Văn Chiến….
- Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm từ các trường đại học lớn như Đại học Y Hà Nội, Học viện Y học Cổ Truyền Việt Nam, Đại học kỹ thuật y tế Hải Dương…
- Các bài tập phục hồi chuyên sâu được cá nhân hóa cho từng người bệnh đem lại hiệu quả cao
- Phương pháp điều trị toàn diện, khoa học, không tiêm, không dùng thuốc, không xâm lấn
- Chi phí minh bạch, rõ ràng chỉ từ 250.000đ/buổi
- Quy trình thăm khám và chữa trị tận tâm, theo sát, có trách nhiệm với người bệnh
- Không gian phòng khám rộng thoáng, thuận tiện di chuyển, có chỗ để oto, xe máy.
