Viêm gân gót chân là một vấn đề thường gặp, gây nhiều phiền toái. XuongkhopHTC hiểu rằng bạn đang tìm kiếm thông tin về bệnh lý gân gót Achilles, các dạng tổn thương, dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng tránh. Bài viết này sẽ giải đáp tất cả!
Bệnh lý gân gót Achilles là gì?
Gân gót chân, hay còn gọi là gân Achilles, là dải gân lớn và khỏe nhất trong cơ thể. Gân này nằm ở phía sau cổ chân, nối liền cơ bắp chân (bao gồm cơ sinh đôi cẳng chân và cơ dép) với xương gót. Gân gót đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong các hoạt động hàng ngày như đi bộ, chạy, nhảy, và nhón chân. Nhờ có gân gót, chúng ta mới có thể thực hiện những động tác này một cách linh hoạt.
Gân gót (Achilles) ở đâu và vai trò?
Như đã đề cập, gân Achilles nằm ở mặt sau của mắt cá chân. Cụ thể hơn, bạn có thể dễ dàng cảm nhận được nó bằng cách sờ vào phía sau gót chân. Về vai trò, gân gót chân là cầu nối truyền lực từ cơ bắp chân xuống xương gót, giúp bàn chân gập duỗi. Khi cơ bắp chân co lại, gân gót sẽ kéo xương gót lên, giúp chúng ta nhón chân lên hoặc tạo đà để chạy, nhảy.
Thế nào là tổn thương, bệnh ở gân gót?
Bệnh lý gân gót bao gồm tất cả các tình trạng gây đau, viêm, hoặc tổn thương cấu trúc của gân. Tình trạng phổ biến nhất là viêm gân gót chân (Achilles tendinitis), xảy ra khi gân bị viêm do quá tải, chấn thương, hoặc các yếu tố khác. Ngoài ra, còn có các bệnh lý khác như thoái hóa gân gót, đứt gân gót (một phần hoặc hoàn toàn). Tình trạng viêm gân cơ duỗi ngón cái hay viêm gân dạng duỗi ngón cái tuy không trực tiếp liên quan gót chân, nhưng cũng là các vấn đề về gân cơ mà ta cần lưu ý.
Các dạng tổn thương, bệnh ở gân gót hay gặp
Không phải tất cả các trường hợp đau gót chân đều giống nhau. Bệnh lý gân gót có thể biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau, tùy thuộc vào vị trí và mức độ tổn thương.
Tổn thương ở điểm bám gân gót.
Đây là tình trạng viêm xảy ra tại vị trí gân gót bám vào xương gót. Tình trạng này thường được gọi là viêm điểm bám gân gót chân. Dạng tổn thương này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường thấy ở những người thường xuyên chạy, nhảy, hoặc có các hoạt động gây áp lực lớn lên gót chân. Một trong những yếu tố nguy cơ là sự xuất hiện của gai xương, một mẩu xương nhỏ phát triển bất thường ở phía sau xương gót, gây kích ứng và viêm gân.
Tổn thương ở đoạn giữa gân gót.
Tình trạng này, còn gọi là viêm đoạn giữa gân gót chân, ảnh hưởng đến phần giữa của gân, thường cách điểm bám vào xương gót khoảng vài centimet. Vùng gân bị tổn thương có thể sưng, dày lên, và gây đau khi vận động. Dạng tổn thương này hay gặp ở những người trẻ tuổi và hoạt động nhiều, đặc biệt là những người chơi thể thao.
Dấu hiệu và biểu hiện của bệnh lý gân gót
Làm sao để biết mình có bị viêm gân gót chân hay không? Hãy chú ý đến những dấu hiệu sau. Thông thường, bạn sẽ cảm thấy đau gót chân, đặc biệt là ở phía sau gót. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, tăng lên khi vận động, đặc biệt là khi chạy, nhảy, hoặc đi bộ nhiều. Một số người còn cảm thấy cứng khớp cổ chân vào buổi sáng, khó khăn khi bắt đầu đi lại. Bên cạnh đó, gân gót có thể bị sưng, nóng, đỏ, và ấn vào thấy đau. Nếu bạn thấy cổ chân sưng to, không thể gập mắt cá chân, hoặc không thể đi lại bình thường, hãy đi khám ngay lập tức.
Vì sao bị đau, sưng ở gân gót chân?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm gân gót chân. Một trong những nguyên nhân hàng đầu là do quá tải. Việc tập luyện quá sức, tăng cường độ tập luyện đột ngột, hoặc chạy trên địa hình đồi núi có thể khiến gân gót bị căng quá mức, dẫn đến viêm. Chấn thương đột ngột, như khi bạn tiếp đất sai tư thế khi nhảy, cũng có thể gây tổn thương gân.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ cũng góp phần gây bệnh:
- Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ cao hơn do gân mất dần độ đàn hồi.
- Giới tính: Nam giới thường bị viêm gân gót chân nhiều hơn nữ giới.
- Hoạt động thể thao: Các môn thể thao đòi hỏi phải chạy, nhảy nhiều (như bóng rổ, bóng đá, điền kinh) làm tăng nguy cơ.
- Hoạt động mạnh: Chạy bộ đường dài.
- Bệnh lý: Một số bệnh như vảy nến, huyết áp cao, béo phì cũng làm tăng nguy cơ.
- Thuốc: Một số loại thuốc kháng sinh, đặc biệt là nhóm Fluoroquinolone, có liên quan đến tình trạng viêm gân.
- Đặc điểm bàn chân: Vòm bàn chân phẳng có thể khiến gân gót phải làm việc nhiều hơn.
- Giày dép: Giày quá cũ, không hỗ trợ tốt cho bàn chân, hoặc không phù hợp với hoạt động cũng có thể góp phần gây bệnh.
- Khởi động không kỹ: Không làm nóng cơ bắp chân trước khi tập luyện có thể làm tăng nguy cơ chấn thương.
Nguy cơ và biến chứng của bệnh ở gân gót
Nếu không được điều trị kịp thời, viêm gân gót chân có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn. Một trong những biến chứng đáng lo ngại nhất là đứt gân gót, tức là gân bị rách một phần hoặc hoàn toàn. Tình trạng này thường gây đau đột ngột và dữ dội, khiến bạn không thể đi lại bình thường. Đứt gân gót thường cần phải phẫu thuật để phục hồi.
Ngoài ra, viêm gân gót chân mạn tính có thể gây ra những thay đổi trong cấu trúc gân, làm gân yếu đi và dễ bị tổn thương hơn. Tình trạng đau kéo dài cũng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khiến bạn khó khăn trong sinh hoạt và vận động.
Cách phòng tránh đau, tổn thương gân gót chân
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Bạn hoàn toàn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh lý gân gót bằng cách thực hiện những biện pháp sau:
- Thay đổi bài tập: Kết hợp các bài tập có tác động mạnh (như chạy bộ) với các bài tập có tác động nhẹ (như bơi lội, đạp xe) để giảm áp lực lên gân gót.
- Tăng dần cường độ tập luyện: Không nên tăng khối lượng và cường độ tập luyện một cách đột ngột. Hãy bắt đầu từ từ và tăng dần theo thời gian.
- Tập luyện điều độ: Tránh tập luyện quá sức, đặc biệt là trên địa hình đồi núi hoặc bề mặt cứng.
- Khởi động kỹ: Luôn làm nóng cơ bắp chân và gân gót trước khi tập luyện.
- Giãn cơ: Thực hiện các bài tập giãn cơ bắp chân và gân gót thường xuyên, không chỉ trước và sau khi tập luyện mà còn trong sinh hoạt hàng ngày.
- Chọn giày phù hợp: Sử dụng giày có đệm tốt, hỗ trợ vòm chân, và phù hợp với hoạt động của bạn.
- Tăng cường sức mạnh cơ bắp chân: Các bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp chân sẽ giúp gân gót chịu được lực căng tốt hơn.
- Giảm cân (nếu thừa cân): Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên gân gót.
Viêm gân gót chân là một vấn đề phổ biến, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ về bệnh, nhận biết các dấu hiệu, và thực hiện các biện pháp phòng ngừa, bạn có thể bảo vệ gân gót của mình. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào, hãy để lại bình luận bên dưới, chia sẻ bài viết này, hoặc truy cập xuongkhophtc.vn để tìm hiểu thêm.
