ĐỊNH NGHĨA
Thoát vị đĩa đệm là một bệnh phổ biến hiện nay trong các bệnh đau lưng.
Khi vành thớ bị phá vỡ, nhân sống di chuyển ra phía ngoài, phía sau lên rễ thần kinh của đốt sống và đưa tới tình trạng đau cho người bệnh, vùng dễ bị nhất là L4- L5, L5-S1.
BỆNH LÝ THOÁT VỊ ĐĨA ĐỆM
1. Cơ chế
Ở người lớn tuổi thường có sự thoái hoá đĩa sống lúc đó và vành thớ mất tính đàn hồi. Từ đó nhân dễ dàng phá vỡ vành thớ để di chuyển về phía sau hay phía bên khi cột sống làm những động tác hàng ngày khiến đĩa đệm phải chi những lực động trong mọi chiều.
Ở người trẻ thường do những tư thế làm việc sai nguyên tắc, khiến đĩa sống bị lực đè ép quá nặng đưa tới tổn thương vành thớ như động tác gập và vặn xoay cột sống, gập duỗi và nghiêng của cột sống. Nơi dễ bị tổn thương là vùng đĩa đệm thắt lưng L5-S1.
Dấu hiệu
Thoát vị đĩa đệm vùng thắt lưng tạo ra triệu chứng đau vùng thắt lưng và đau thần kinh tọa. Đau thần kinh tọa xảy ra khi đĩa đệm thoát ra đè ép lên rễ thần kinh cảm giác và thường đau ở sau đùi, bắp chân, mắt cá ngoài gót vài những ngón chân, vùng đau này cho ta định rễ thần kinh nào chèn ép.
CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH
Đối với thoát vị đĩa đệm chẩn đoán sau đây là cần thiết:
- Xquang: thường là tuỷ xạ đồ.
- Dấu hiệu Laseque (+) cùng bên, đối bên Walleix test dấu hiệu nhấn chuông.
- Yếu cơ: cơ duỗi ngón cái, duỗi chung ngón.
- Vùng tế xác định tuỳ theo rễ thần kinh bị đè cấn, phần nhiều mặt sau nơi mông đùi, cẳng chân, lưng bàn chân, nhân sống thoát ra đè vào màng cứng hoa, rễ thần kinh, lòng bàn chân, các ngón chân.
- Cơ chân bên đau bị teo.
- Biến dạng cột sống thắt lưng vẹo, lưng phẳng hay còng.
- Dấu hiệu đau gia tăng khi ho, cười, hắt hơi, rặn chỉ có giá trị gợi ý.
ĐIỀU TRỊ
1. Bảo tồn
a. Vật lý trị liệu trong giai đoạn cấp tính
Cho người bệnh nằm nghỉ hoàn toàn đủ thời gian cần thiết trên giường cứng với đệm mỏng từ 2-3 tuần.
Vật lý trị liệu trong giai đoạn này.
- Gia tăng tuần hoàn cho vùng thắt lưng. Áp dụng các hình thức nhiệt như túi nóng ẩm, siêu âm, sóng ngắn… Trong giai đoạn này không nằm xoay trở người bệnh nhiều vì người bệnh rất đau. Xoa bóp các cơ vùng lưng nhẹ nhàng.
- Áp dụng các bài tập giường nhưng phải nhẹ nhàng cẩn thận như bài lắc xương chậu (pelvictilt).
- Vận động tập co cơ đẳng trương toàn thân kết hợp tập thở để tạo sự thư giãn cho người bệnh.
b. Sau giai đoạn cấp tính
Trong giai đoạn này người bệnh bớt đau, ta có thể cho người bệnh kéo xương chậu (pelvictration) tại giường có hai cách kéo:
- Người bệnh nằm sấp với chân giường nâng cao 25cm.
- Người bệnh nằm ngửa với tư thế Fowler biến đổi.
Trọng lượng kéo xương chậu tùy thuộc vào tuổi và trọng lượng cơ thể của người bệnh, cơ co thắt nhiều hay ít, sức khỏe người bệnh có bệnh lý tim mạch không. Trung bình trọng lượng tạ là 10-15kg. Thời gian kéo dài từ 15-20 phút, mỗi ngày kéo 2 lần.
Mục đích kéo xương chậu:
- Để giảm độ vênh vùng thắt lưng.
- Giảm cơ co thắt, làm thẳng vùng thắt lưng để mở rộng phần sau của các thân đốt sống.
- Nới dần sức ép lên rễ thần kinh nhờ gia tăng lỗ liên đốt. Ngoài ra cho người bệnh tập thêm một số động tác nhằm tăng cường sức cơ bụng, cơ lưng, cơ mông… kéo dần các cơ lưng đang bị co thắt, gia tăng sức mềm dẻo của cột sống.
2. Phẫu thuật
a. Các kỹ thuật mổ
Hiện nay trên thế giới có nhiều kỹ thuật mổ như:
- Cắt đĩa sống vi phẫu (microdisectomy).
- Cắt đĩa sống hàn liên đốt: bằng lối vào trước cắt đĩa sống và hàn xương liên đốt. Tỉ lệ thành công gần 90%. Nhưng thời gian nằm chờ xương lành lâu từ 6-8 tuần, ít tái phát. Tuy nhiên, đối với kỹ thuật mổ này đòi hỏi các nhà phẫu thuật phải có tay nghề cao.
Kỹ thuật cắt nhân qua dao cắt đặc biệt (nucleotomic procedure) là thuật đặc biệt vì vết mổ nhỏ gần 3mm nhưng đòi hỏi dụng cụ đặc biệt . Đang thực hiện tại Âu, Mỹ.
Còn một lối mổ kinh điển là cắt bảng sống (laminectomy): vào lối sau, cắt bảng sống một phần hay toàn phần. Thời gian giới hạn vận động khoảng 4-6 tuần.
3. Phục hồi chức năng đối với phẫu thuật cắt bảng cung sống và cắt đĩa – hàn liên đốt
– Trước phẫu thuật:
- Lượng giá chức năng.
- Dạy người bệnh các mẫu thở, tập ho.
- Áp dụng nhiệt nông vùng thắt lưng và xoa bóp cơ thắt lưng giúp giảm đau.
- Vận động tập nhẹ nhàng nhằm gia tăng tuần hoàn, ngừa teo cơ trong khi chờ đợi phẫu thuật.
– Sau phẫu thuật:
- Từ ngày 1-7: tập thở, ho. Tập gồng cơ mông lớn, cơ 4 đầu đùi hai chân. Tập chi trên nhẹ nhàng. Xoay trở người bệnh nằm nghiêng toàn khối. Tập bàn chân và cổ chân để gia tăng tuần hoàn.
- Cho người bệnh gồng cơ bụng, cơ lưng, chương trình tập tiến triển tuỳ theo tình trạng người bệnh và loại phẫu thuật.
- Sau 2 tuần cho người bệnh ngồi ở tư thế Fowler với nẹp lưng và có thể cho đứng cạnh giường, sau đó cho đi không nạng. Nẹp lưng này được mang từ 3-4 tháng, chỉ tháo ra khi nằm.
- Sau 3 tuần, người bệnh được cho ngồi thẳng.
- Đối với mổ cắt đĩa sống và hàn liên đốt sau 2 tháng cho người bệnh ngồi dậy ở thế Fowler không cần nạp lưng (vì cột sống vững) dần dần tập đi sau khi ngồi thẳng vững.
– Chương trình tập về nhà : dạy người bệnh cách giữ gìn lưng, các phương pháp làm việc với tư thế tốt trong đời sống hàng ngày.\
>>>Nhận ngay gói ưu đãi Khám + Chữa bệnh giá chỉ 199K (không mất thêm phụ phí)
PHÒNG KHÁM HTC – ĐỊA CHỈ VẬT LÝ TRỊ LIỆU, PHỤC HỒI CHỨC NĂNG UY TÍN TẠI HÀ NỘI
HTC từ lâu đã được biết đến là địa chỉ vàng trong thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp. Hiệu quả cao – An toàn – Chi phí hợp lý. Nhờ vậy lượng bệnh nhân tương đối đông, tỷ lệ giới thiệu cao.
Những ưu điểm nổi bật khi phục hồi chức năng tại HTC đó là:
- Phòng khám được Sở Y Tế thành phố xét duyệt và cấp giấy phép hoạt động chính quy.
- Hệ thống máy móc, trang thiết bị y tế tân tiến nhập khẩu 100% từ Mỹ và Anh Quốc
- Đội ngũ bác sĩ, cố vấn cấp cao đã từng làm việc tại nước ngoài và các bệnh viện lớn: Tiến sĩ – Bác sĩ David Le, BSCKII – Nguyễn Thị Lan, BS CKI Trịnh Thị Chiên, Thạc sĩ Nguyễn Thị Tiến, Bác sĩ Lê Văn Chiến….
- Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm từ các trường đại học lớn như Đại học Y Hà Nội, Học viện Y học Cổ Truyền Việt Nam, Đại học kỹ thuật y tế Hải Dương…
- Các bài tập phục hồi chuyên sâu được cá nhân hóa cho từng người bệnh đem lại hiệu quả cao
- Phương pháp điều trị toàn diện, khoa học, không tiêm, không dùng thuốc, không xâm lấn
- Chi phí minh bạch, rõ ràng chỉ từ 250.000đ/buổi
- Quy trình thăm khám và chữa trị tận tâm, theo sát, có trách nhiệm với người bệnh
- Không gian phòng khám rộng thoáng, thuận tiện di chuyển, có chỗ để oto, xe máy.
