Gãy khung chậu có thể bao gồm gãy vỡ khớp mu, xương chậu, khớp thắt lưng chậu, ổ cối hoặc xương cùng,… Trong trường hợp này, người bệnh cần điều trị, phục hồi chức năng gãy xương chậu để sớm quay trở lại sinh hoạt và làm việc như bình thường.
Nguyên nhân gãy khung chậu
Gặp ở mọi lứa tuổi, thường ở người lớn do tai nạn ô tô, máy bay, tai nạn giao thông, do những chấn thương trực tiếp, lực chấn thương ở về một bên xương chậu hay ở phía trước xương chậu làm gãy xương cánh chậu, ổ cối hoặc ngành mu. Người bệnh không đi được và cảm thấy đau ở vùng khớp háng.
Phân loại gãy khung chậu
1. Gây khung chậu toàn bộ
Cơ chế:
- Chấn thương theo hướng trước sau (thợ kẹp giữa hai toa tàu) phần trước khung chậu bị tác động đầu tiên (ngành mu và ngành ụ ngồi), rồi đến phần sau (toác khớp cùng chậu hay gãy cánh xương cùng).
- Chấn thương theo hướng bên (bị ép vào tường). Phần yếu của khung chậu phía trước bị tác động rồi cánh xương cùng hay đường nối các lỗ cùng hay tại xương chậu ở ngoài các lỗ xương cùng.
- Chấn thương theo hướng rơi từ trên cao xuống (ngã từ cao đập ụ ngồi xuống). Thứ tự của các tổn thương là các ngành ngang xương mu và ngành lên của ụ ngồi rồi đường nối các lỗ cùng (Voilleimer) hay ngược lại (Ferre) gây ra loại gãy dọc kép (cả hai bên) của Malgaigne là gãy di lệch nhiều.
Triệu chứng lâm sàng:
- Vì chấn thương mạnh dễ gây choáng và thương tổn phối hợp ở bụng và bộ phận tiết niệu. Về xương chậu:
- + Chậu hông không cân đối.
- + Cánh chậu di động bất thường.
- + Chi dưới ngắn xoay ngoài.
- Cử động khớp khám nhẹ nhàng không đau, chỉ đau nhói khi thúc chòm xương đùi vào xương chậu.
- Ép hai cánh chịu đau nhói.
Các tổn thương phối hợp:
- Bể bàng quang hay đứt niệu đạo do các ngành xương gây di lệch kéo căng đứt cẫn đáy chậu có niệu đạo đi cùng biểu hiện trên lâm sàng.
- + Bí đái, quang căng
- + Tụ máu vùng đáy chậu.
- Tổn thương bàng quang gây bí đái, thông tiểu có máu hoặc có khi không có nước tiểu (vỡ trong phúc mạc).
Điều trị:
Điều trị gãy xương chậu phải chú ý sơ cứu bất động cho tốt để tránh đau và di lệch gây tổn thương thêm.
- Các nẹp phải lên tới phía trên gai chậu trước trên, tới lưng, giữ cả hai bên chỉ để bất động chậu hông, nếu gẫy di lệch. Gãy không di lệch phải nằm trên căng cứng. Phải chú ý chống choáng và điều trị cấp cứu các tổn thương phối hợp, các biến chứng hơn là điều trị gãy xương để phòng tránh tử vong và di chứng nặng
Điều trị toàn bộ chậu hông không di lệch:
- Nằm bất động trên giường hoặc dùng các khung treo. Người bệnh phải được trở mình luôn và xoa bóp vùng tỉ xuống giường để tránh loét do nằm lâu.
Điều trị gãy toàn bộ chậu hông di lệch:
- + Xuyên kim Kirschner hoặc đỉnh Steinmann vào lồi cầu xương dài kéo liên tục, để chi dưới trên khung Braun, để kéo nửa khung chậu bị lệch lên cao, sức kéo vừa đủ để kéo các chậu xuống cân bằng sức co kéo của các cơ mông và cơ ụ ngồi cẳng chân.
- + Ép vào hai cánh chậu bằng cách treo chậu hông trên võng và phối hợp vừa kéo liên tục vừa ép hai cánh chậu trên võng vai thì tốt. Chậu hông có nhiều xương, nhiều khớp nắn và bất động rất khó nên hậu quả có thể còn ít di lệch nhưng cơ năng thường tốt. Chân ngắn độ 1-2cm, thỉnh thoảng đau vùng chậu – hồng là hai di chứng hay gặp.
- + Russell – Ricunau áp dụng hệ thống treo và kéo đặc biệt cô tác dụng tháng bằng nửa khung chậu bị lệch lên trên.
- + Đặc biệt trường hợp gãy xương chậu di lệch ở phụ nữ trẻ cần kéo treo tốt, tránh chậu hông bị néo có thể gây khó khăn khi mang thai và đẻ con.
- + Khi treo kéo nằm lâu phải đề phòng loét vùng xương cùng cũng như teo cơ.
2. Gãy một phần xương chậu
Rất hay gặp, vì chỉ cần chấn thương nhẹ, thường do chấn thương trực tiếp. Tit và không di lệch, điều trị dễ, đơn giản. Có thể gãy gai chậu trước trên, gai chậu trước dưới, mào chậu, chái chậu ở cung sau.
Gãy xương trước cũng như xương ngồi, ụ ngồi, gãy ngành ngồi mu do ngã đập mông xuống hoặc xoạc hai chân. Cần phân biệt các loại gây song song với bờ xương chậu và các loại gãy ngang.
Triệu chứng
Chẩn đoán lâm sàng chính xác nhiều khi khó khăn vì không có biến dạng. húng ta thường đau và sưng vùng gãy. Ép bửa khung chậu và động tác thúc dẫn hỏm xương đùi khi để gối gấp có thể đau, có thể không đau. Các động tác chi lưới hạn chế ít. Cần chụp Xquang để xác định thương tổn.
Điều trị
Nằm nghỉ trên giường từ 4-6 tuần là sẽ liền xương. Gãy gai chậu nếu nằm luỗi thẳng chân mà đau thì để chân trên khung Braun để tránh co kéo của cơ nay và căng cân đùi. Không cần mổ và rất ít khi cần chỉnh hình. Trường hợp gãy ó dập niệu đạo như gãy ngành ngồi mu có biến chứng thì phải điều trị dập hiệu tạo cấp cứu.
Phục hồi chức năng gãy khung chậu
Mục đích
- Ngăn ngừa biến chứng phổi.
- Gia tăng tuần hoàn.
- Duy trì lực cơ.
- Duy trì tầm vận động các khớp còn lại
- Phục hồi chức năng di chuyển cho người bệnh.
Phương pháp
- Thời gian bất động trên giường:
- Tập thở để ngăn ngừa biến chứng phổi.
- Cử động bàn chân, cổ chân để gia tăng tuần hoàn.
- Gồng cơ môn, cơ tứ đầu, cơ ụ ngồi, cơ dạng và cơ áp.
- Cử động có lực kháng đối với các phần còn lại: hai tay, cơ bụng, cơ lưng.
- Sau thời gian bất động; nếu có chỉ định của bác sĩ điều trị, người bệnh được phép ngỗi dậy, đứng và đi. Chương trình vật lý trị liệu được áp dụng tăng tiến trong giai đoạn này.
- Tuỳ theo tình trạng lực cơ, tẩm vận động khớp của người bệnh, chúng ta cho tập chủ động có trợ giúp và có để kháng để gia tăng sức mạnh của hai chi dưới. Nếu khớp bị giới hạn, chúng ta có thể áp dụng kỹ thuật đặc biệt để gia tăng tầm vận động khớp.
- Dạy người bệnh đứng (chú ý sắc mặt người bệnh lần đầu tiên khi đứng) đi với hai nạng chịu hoàn toàn sức nặng. Nếu người bệnh đứng và đi dễ dàng, có thể bỏ nạng và dạy chương trình tập đi lại trong nhà cho người bệnh.
PHÒNG KHÁM HTC – ĐỊA CHỈ VẬT LÝ TRỊ LIỆU, PHỤC HỒI CHỨC NĂNG UY TÍN TẠI HÀ NỘI
HTC từ lâu đã được biết đến là địa chỉ vàng trong thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp. Hiệu quả cao – An toàn – Chi phí hợp lý. Nhờ vậy lượng bệnh nhân tương đối đông, tỷ lệ giới thiệu cao.
Những ưu điểm nổi bật khi phục hồi chức năng tại HTC đó là:
- Phòng khám được Sở Y Tế thành phố xét duyệt và cấp giấy phép hoạt động chính quy.
- Hệ thống máy móc, trang thiết bị y tế tân tiến nhập khẩu 100% từ Mỹ và Anh Quốc
- Đội ngũ bác sĩ, cố vấn cấp cao đã từng làm việc tại nước ngoài và các bệnh viện lớn: Tiến sĩ – Bác sĩ David Le, BSCKII – Nguyễn Thị Lan, BS CKI Trịnh Thị Chiên, Thạc sĩ Nguyễn Thị Tiến, Bác sĩ Lê Văn Chiến….
- Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm từ các trường đại học lớn như Đại học Y Hà Nội, Học viện Y học Cổ Truyền Việt Nam, Đại học kỹ thuật y tế Hải Dương…
- Các bài tập phục hồi chuyên sâu được cá nhân hóa cho từng người bệnh đem lại hiệu quả cao
- Phương pháp điều trị toàn diện, khoa học, không tiêm, không dùng thuốc, không xâm lấn
- Chi phí minh bạch, rõ ràng chỉ từ 250.000đ/buổi
- Quy trình thăm khám và chữa trị tận tâm, theo sát, có trách nhiệm với người bệnh
- Không gian phòng khám rộng thoáng, thuận tiện di chuyển, có chỗ để oto, xe máy.
