Theo thống kê, có khoảng 70% chấn thương thể thao, tai nạn lao động, tai nạn sinh hoạt… liên quan đến khớp gối, phổ biến nhất là chấn thương dây chằng đầu gối. Nếu không được chẩn đoán đúng, điều trị kịp thời và triệt để, bệnh nhân có nguy cơ suy giảm khả năng vận động và tái phát chấn thương.
Các bác sỹ cho biết, dây chằng là một dải ngắn gồm các mô liên kết sợi cứng, chủ yếu bao gồm các phân tử collagen dài và dai. Các dây chằng liên kết xương này với xương khác, có nhiệm vụ ổn định các khớp cũng như ngăn chặn chuyển động bất thường của xương bánh chè, xương đùi, xương chày. Khi bị giãn hoặc đứt một trong những dây chằng này, đầu gối sẽ bị tổn thương, gây nên những cơn sưng đau cho vùng xung quanh và khiến người bệnh bị hạn chế vận động trong các hoạt động thường ngày.
Cấu tạo dây chằng đầu gối
Các xương cấu tạo đầu gối sẽ được kết nối với nhau nhờ hệ thống dây chằng chính gồm:
- Dây chằng chéo trước (ACL):nằm ở trung tâm của đầu gối, có chức năng điều khiển chuyển động quay và chuyển động về phía trước của xương chày (xương cẳng chân).
- Dây chằng chéo sau (PCL):nằm ở phía sau đầu gối, điều khiển chuyển động ra sau của xương chày.
- Dây chằng giữa gối (MCL):kéo dài từ mặt trong của đầu trên xương chày lên mặt trong của đầu dưới xương đùi, giúp giữ ổn định cho đầu gối bên trong.
- Dây chằng bên ngoài (LCL):là dây chằng nằm bên ngoài đầu gối tạo thành một góc hẹp ở phía sau, giữ ổn định mặt ngoài đầu gối.
Các chấn thương dây chằng đầu gối thường gặp
Chấn thương có 3 mức độ phân loại:
- Độ 1: Dây chằng bị tổn thương mức độ nhẹ (còn gọi là bong gân đầu gối), khớp gối vẫn được giữ ổn định.
- Độ 2: Dây chằng đứt một phần (tổn thương mức độ trung bình), khớp gối bắt đầu có dấu hiệu lỏng lẻo.
- Độ 3: Dây chằng đầu gối bị đứt hoàn toàn (tổn thương mức độ nặng), khớp gối không còn ổn định mà trở nên lỏng lẻo.
Bệnh nhân vẫn có thể đi lại sau chấn thương dây chằng, tuy nhiên các cơn đau sẽ tồi tệ hơn sau vài ngày. Nếu không được phát hiện và có phương pháp điều trị phù hợp có thể dẫn đến các biến chứng nặng hơn.
Trên thực tế, hiện tượng dây chằng đứt một phần rất hiếm gặp, chủ yếu là đứt hoàn toàn hoặc đứt gần như hoàn toàn. Các loại chấn thương dây chằng đầu gối thường gặp là:
Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL)
Chấn thương dây chằng chéo trước xảy ra do trẹo đầu gối khi người bệnh thay đổi hướng quá nhanh, dừng lại đột ngột, tiếp đất không tốt sau một bước nhảy hoặc va chạm với lực mạnh (trong tai nạn xe máy, tai nạn trong sinh hoạt hàng ngày). Chấn thương dây chằng chéo trước phổ biến hơn trong các môn thể thao cường độ cao như bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền…
Khi dây chằng chéo trước bị chấn thương, bạn sẽ nghe thấy tiếng “rắc” phát ra từ vùng đầu gối, đồng thời cảm thấy vùng này trở nên lỏng lẻo. Một số triệu chứng khác của chấn thương dây chằng chéo trước là:
- Sưng trong vòng 24h, phải chườm đá lạnh và cố định vùng gối một thời gian mới hết
- Đau nhiều ở vùng gối trước, nhất là khi di chuyển
- Hạn chế vận động khớp gối
- Teo cơ, khiến khớp gối yếu dần
Chấn thương dây chằng chéo sau (LCP)
Dây chằng chéo sau lớn và mạnh hơn dây chằng chéo trước nên ít bị tổn thương hơn. Nguyên nhân chính dẫn đến chấn thương dây chằng chéo sau là do một lực tác động mạnh khiến cơ thể ngã khuỵu xuống và dồn toàn bộ lực lên đầu gối, dẫn tới tổn thương dây chằng chéo sau.
Chấn thương dây chằng chéo sau có thể xảy ra cấp hoặc mãn tính. Cấp tính là khi tai nạn đến một cách đột ngột, bất ngờ; còn mãn tính là hiện tượng chấn thương xảy ra từ lâu nhưng người bệnh cố chịu đựng, âm ỉ trong suốt thời gian dài.
Các dấu hiệu cho thấy bạn bị chấn thương dây chằng chéo sau gồm:
- Đau dữ dội ở vùng gối, khớp gối lỏng lẻo. Người bệnh gặp khó khăn khi đi lại và gần như không thể vận động mạnh như bình thường.
- Đầu gối sưng chỉ vài giờ sau chấn thương, khớp gối lỏng.
- Hai đùi bất cân xứng: Ở phía bên chân gặp tai nạn, đùi sẽ teo hơn và phần đầu trên của cẳng chân bị trượt về phía sau.
- Thoái hóa khớp gối: Tình trạng này xảy ra đối với trường hợp chấn thương dây chằng chéo sau mãn tính. Khớp gối ngày càng đau, sưng phù.
Chấn thương dây chằng bên trong gối (MCL)
Loại chấn thương này hay gặp ở các vận động viên, đặc biệt là những người chơi các môn thể thao cường độ cao, dễ va chạm như bóng đá, bóng chuyền… Chấn thương dây chằng bên trong thường xảy ra do tác động trực tiếp lên mặt ngoài khớp gối. Lực này khiến mặt ngoài khớp gối cong lại, mặt trong phải mở ra quá mức khiến dây chằng giữa gối bị rách và tổn thương.
Những biểu hiện cho thấy bệnh nhân bị chấn thương dây chằng giữa gối gồm:
- Đau ở mặt trong khớp gối, đau nhiều khi di chuyển và vận động, có thể kèm theo sưng. Cơn đau âm ỉ, liên tục khiến người bệnh ngủ không yên giấc.
- Khớp lỏng lẻo, cảm giác có tiếng lạo xạo bên trong khớp gối khi nhấc chân lên.
- Chỗ đau bị bầm tím.
- Khó khăn khi đi lại vì cảm giác khớp gối cứng, kẹt khớp.
Chấn thương dây chằng gối bên ngoài (LCL)
Dây chằng bên ngoài giúp ổn định mặt ngoài của đầu gối. Do đó, chấn thương dây chằng bên ngoài thường xảy ra khi đầu gối bị ép “từ trong ra ngoài” do một lực mạnh tác động vào đầu gối như: va chạm thể thao hoặc tai nạn xe cơ giới. Tổn thương của dây chằng ngoài ít phổ biến hơn so với tổn thương dây chằng giữa, nhưng nghiêm trọng hơn và việc điều trị cũng phức tạp hơn.
Chấn thương dây chằng bên ngoài sẽ gây ra các triệu chứng căng cơ, sưng và đau nhiều. Khớp gối cũng mất đi sự ổn định, khiến người bệnh đi không vững, khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
Chấn thương dây chằng đầu gối nên xử trí và điều trị bằng cách nào?
Cách xử trí ban đầu
Sau chấn thương, người bệnh rất khó để xác định mức độ tổn thương của dây chằng. Lúc này, chỉ có thể xử trí bằng các cách sau:
- Nghỉ ngơi ngay sau chấn thương, hạn chế vận động hoặc tốt nhất là nên bất động.
- Chườm đá cách 20 – 30 phút/lần, cách nhau 2 – 3 giờ có tác dụng làm các mạch máu co lại, góp phần làm giảm tụ dịch quanh khu vực khớp gối bị tổn thương, hỗ trợ kiểm soát viêm và sưng. Đá nên bọc trong khăn hoặc dụng cụ chườm đá chuyên dụng, tuyệt đối không chườm trực tiếp lên vùng da bị tổn thương. Lưu ý, không chườm nóng hay sử dụng các loại thuốc bôi làm ấm vì càng làm cho đầu gối sưng hơn, dây chằng và cơ bị căng, khó co về trạng thái bình thường
- Dùng băng chun ép cố định khớp gối, giúp hạn chế chảy máu trong.
- Khi nằm, cần kê cao chân để máu trở về tim dễ dàng, giúp giảm phù nề
- Lưu ý không đắp cồn, rượu hoặc đắp lá lên đầu gối theo các bài thuốc dân gian chưa được kiểm chứng, vì có thể khiến tổn thương tiến triển nhanh hơn, thậm chí còn dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
Điều trị bảo tồn
Trong trường hợp đau dữ dội, một số người dùng thuốc giảm đau chống viêm, tuy nhiên những loại thuốc này có thể gây tác dụng phụ, cần hỏi ý kiến bác sĩ về liều lượng và cách dùng.
Điều quan trọng trong điều trị chấn thương dây chằng đầu gối là cần tập vật lý trị liệu để hỗ trợ giảm đau và tăng sức mạnh các nhóm cơ chi dưới.
Khi điều trị tại phòng khám HTC, tùy mức độ tổn thương dây chằng, các bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp:
- Các bài tập vật lý trị liệu giúp khớp gối vững hơn, tăng cường độ khỏe của cơ và khắc phục teo cơ. Mỗi bài tập được thiết kế riêng biệt với từng bệnh nhân, nhằm cải thiện tình hình khớp gối ở mỗi người
- Sóng xung kích Shockwave tác động vào những điểm đau, các mô cơ xương và dây chằng bị tổn thương, giảm đau và khôi phục khả năng vận động.
- Bổ sung dưỡng chất Sulfate Glucosamine, Chondroitin, MSM để cải thiện chức năng của sụn khớp, phục hồi sụn và phần mô mềm bị tổn thương.
- Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng băng dán cơ trong trường hợp chấn thương dây chằng chéo trước và dây chằng bên trong để làm giảm chèn ép vùng bị sưng và viêm, đồng thời làm dịu các cơ đang trong tình trạng hoạt động “quá tải”.
Điều trị phẫu thuật
Trước khi quyết định phẫu thuật tái tạo dây chằng, các bác sĩ dựa theo tất cả kết quả chẩn đoán (đặc biệt là hình ảnh trên phim MRI), kèm theo việc khám xem gối bệnh nhân có lỏng hay không.
Các vật liệu/mảnh ghép sử dụng trong tái tạo dây chằng khớp gối gồm có: vật liệu tự thân (của chính bệnh nhân), vật liệu đồng loại (của người khác) và vật liệu tổng hợp.
Tuy nhiên, phẫu thuật luôn tiềm ẩn các nguy cơ biến chứng như: nhiễm khuẩn, hạn chế gấp hoặc duỗi gối do bệnh nhân không tuân thủ tốt quá trình luyện tập, tràn dịch khớp gối…
Phương pháp này không nên áp dụng với những bệnh nhân không có nhu cầu hoạt động thể lực mạnh, không có triệu chứng mất vững khớp gối và đặc biệt là người cao tuổi.
Lưu ý: Bệnh nhân và người nhà không được tự chẩn đoán hoặc điều trị nếu không có chuyên môn. Chấn thương dây chằng đầu gối, dù tổn thương nặng hay nhẹ, người bệnh cũng cần đến ngay cơ sở y tế đầy đủ trang thiết bị hiện đại để thăm khám và có hướng điều trị đúng đắn.
Cách phòng tránh chấn thương dây chằng đầu gối
Tổn thương dây chằng đầu gối khó có thể ngăn ngừa một cách tuyệt đối. Tuy nhiên, nếu bạn là người có nguy cơ cao gặp phải các chấn thương này (như vận động viên thể thao chuyên nghiệp và không chuyên), hãy ghi nhớ những cách sau để giảm thiểu tối đa nguy cơ chấn thương:
- Luôn khởi động kỹ trước khi chơi thể thao;
- Thực hành kỹ thuật tiếp đất đúng sau khi bật nhảy;
- Tăng cường độ tập luyện lên từ từ để khớp gối quen dần, tránh tập cường độ cao đột ngột;
- Không tập luyện cường độ cao liên tục trong thời gian dài. Giống như các bộ phận khác trên cơ thể, khớp gối cũng cần được nghỉ ngơi để duy trì độ linh hoạt, dẻo dai;
- Các bài tập với tạ như squat, deadlift rất cần thiết để tăng sức mạnh cho cả cơ và dây chằng. Cơ bắp khỏe sẽ giảm tải bớt áp lực cho dây chằng;
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng rất quan trọng trong việc phòng ngừa chấn thương dây chằng đầu gối, đặc biệt đối với các vận động viên. Chế độ ăn cần tăng cường thực phẩm giàu protein (các loại thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu…), canxi (hải sản có vỏ, sữa, đậu phụ…) và vitamin D (cá hồi, cá ngừ, nấm, trứng…) để duy trì cơ, xương, khớp và dây chằng khỏe mạnh.
Quy trình khám bệnh lý khớp gối tại HTC
Tại HTC các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám cẩn thận để đánh giá chính xác và toàn diện tình trạng bệnh lý của người bệnh. Từ đó tạo tiền để cho điều trị bệnh lý khớp gối hiệu quả. Quy trình khám như sau:
Bước 1: Hỏi bệnh: Sau khi nghe bệnh nhân chia sẻ về tình trạng bệnh lý, bác sĩ sẽ hỏi thêm các câu hỏi để làm rõ hơn tình trạng bệnh.
Bước 2: Thăm khám trực tiếp vùng đau thông qua các nghiệm pháp bằng tay và một số công cụ hỡ trợ thăm khám.
Bước 3: Phân tích cận lâm sàng đã có hoặc chỉ định các cận lâm sàng cần thiết.
Bước 4: Đưa ra chẩn đoán: Tên bệnh, mức độ bệnh, nguyên nhân, hướng xử lý và dự phòng
Bước 5: Chỉ định phác đồ điều trị cụ thể: Phương pháp, thời gian, tần suất điều trị, kết quả điều trị dự kiến, chi phí cụ thể.
Minh bạch, rõ ràng, chính xác, tỉ mỉ, dễ hiểu vì vậy bệnh nhân rất hài lòng khi thăm khám tại HTC
>>>Nhận ngay gói ưu đãi Khám + Chữa bệnh giá chỉ 199K (không mất thêm phụ phí)
Cách điều trị hiệu quả chấn thương dây chằng đầu gối KHÔNG TIÊM, KHÔNG DÙNG THUỐC
Với bệnh lý này mục tiêu điều trị gồm:
- Giảm toàn bộ các triệu chứng đau nhức mỏi cho người bệnh
- Giảm toàn bộ tình trạng viêm tại ổ khớp
- Phục hồi hệ cơ, dây chằng và cấu tạo sụn khớp
- Lấy lại toàn bộ biên độ vận động giúp bệnh nhân đi lại và sinh hoạt một cách bình thường
Kết thúc liệu trình điều trị người bệnh hết đau nhức, đi lại tốt. Hiệu quả điều trị duy trì lâu dài.
Xem thêm: Bệnh nhân nói gì về HTC
Những ưu điểm nổi bật khi điều trị khớp gối tại HTC đó là:
- Hệ thống máy móc hiện đại nhập khẩu 100% từ Mỹ và Anh Quốc mang đến hiệu quả nhanh và an toàn
- Đội ngũ bác sĩ giỏi: HTC tự hào là nơi hội tụ đội ngũ Giáo sư – Tiến sĩ, Bác sĩ đầu ngành về Cơ – Xương – Khớp phục hồi chấn thương tại Mỹ, Việt Nam như: Tiến sĩ – Bác sĩ David Le, Bác sĩ Lê Văn Chiến, BSCKII – Nguyễn Thị Lan, BSCKI Trịnh Thị Chiên, Bác sĩ Nguyễn Thùy Linh
- Đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm từ các trường đại học lớn như Đại học Y Hà Nội, Học viện Y học Cổ Truyền Việt Nam, Đại học kỹ thuật y tế Hải Dương…
- Phương pháp tối ưu: Không dùng thuốc, không tiêm, không xâm lấn
- Các bài tập phục hồi chuyên sâu được cá nhân hóa cho từng người bệnh đem lại hiệu quả cao
- Tỉ lệ thành công cao trên 95%.
- Hiệu quả duy trì lâu dài do đây là cách chữa phục hồi tận gốc chứ không phải do tác dụng của chất giảm đau
- Thời gian điều trị chỉ 1 tiếng/buổi, 1 tuần tối đa 3 buổi. Không cần nghỉ làm
- Không đau đớn, không cần khiêng khem gì
- Chi phí minh bạch, rõ ràng, chỉ từ 300.000đ/buổi.
- Dịch vụ tận tâm, chuyên nghiệp. Không gian phòng khám rộng thoáng, thuận tiện di chuyển.
