Viêm đĩa đệm hay viêm đĩa đệm cột sống là tình trạng viêm, nhiễm trùng phát triển ở không gian đĩa đệm. Tình trạng này có thể gây áp lực lên các đĩa đệm, dẫn đến đau đớn, hạn chế vận động và một số rủi ro liên quan khác. Viêm đĩa đệm là 1 nguyên nhân thường bị bỏ sót ở những bệnh nhân đau cột sống, nếu không chẩn đoán được, nó có thể gây liệt hoặc gây các biến chứng đe doạ tính mạng bệnh nhân. Mặc dù viêm đĩa đệm có thể xảy ra ở bất cứ đâu ở cột sống, cột sống thắt lưng là hay bị tác động nhất, tiếp theo là cột sống cổ.
Viêm đĩa đệm có thể xảy ra tự phát bởi sự reo rắc từ máu, hầu hết nguyên nhân chính là do viêm nhiễm đường tiết niệu đi vào khoang màng cứng đi theo đám rối Batson. Phổ biến hơn, viêm đĩa đệm thường xảy ra sau các can thiệp vào cột sống như phẫu thuật, chụp tuỷ, tiêm tê ngoài màng cứng. Không bất ngờ, các tác nhân lây nhiễm thường hầu hết gây ra viêm đĩa đệm là những tác nhân lây nhiễm do nguyên nhân gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
Người ta nghĩ rằng sự tác động của steroids trong khoang màng cứng gây ra ức chế miễn dịch, làm tăng nguy cơ gây viêm đĩa đệm. Mặc dù giả thuyết này có vẻ hợp lý, theo thống kê ở hàng ngàn bệnh nhân từng tiêm steroids vào khoang ngoài màng cứng trên khắp nước Mỹ hàng ngày vẫn khiến điều này khó hiểu. Viêm đĩa đệm nhiều hơn ở nam với tỷ lệ 2:1 ở người lớn. Tuổi tủng bình mà hay mắc bệnh nhất ở trẻ em là 7, và ở người lớn khoảng 50 tuổi.
Bệnh nhân viêm đĩa đệm có những biểu hiện ban đầu là đau mơ hồ và co thắt các cơ cạnh sống ở các phần cột sống bị bệnh. Cơn đau tăng và tập trung ở vị trí đĩa đệm như nhiễm trùng liên quan tới nhiều đĩa đệm và thân đốt sống liền kề gây chèn ép vào các cấu trúc thần kinh. Sốt nhẹ và các triệu chứng cơ thể không đặc hiệu như chán ăn và mệt mỏi tiến triển tới các dấu hiệu của nhiễm trùng huyết như sốt cao, rét run và ớn lạnh. Ở thời điểm này, bệnh nhân bắt đầu có suy giảm cảm giác và vận động, cũng như các triệu chứng ruột và bàng quang là kết quả của tổn thương thần kinh.
Nếu quá trình viêm nhiễm lan vào khoang màng cứng, tổn thương các mạch máu cung cấp cho ống sống và thần kinh xảy ra, gây ra thiếu máu cục bộ nếu không điều trị, nhồi máu trong ống sống và các tổn thương thần kinh vĩnh viễn sẽ xảy ra.
Bệnh nhân viêm đĩa đệm có các triệu chứng ban đầu là đau mơ hồ ở vùng viêm. Ở vị trí này, bệnh nhân có đau nhẹ ở phạm vi vận động của đoạn cột sống bị ảnh hưởng.
Các thăm khám thần kinh vẫn trong giới hạn bình thường. Sốt nhẹ hoặc ra mồ hôi trộm có thể xảy ra. Theo lý thuyết, nếu bệnh nhân có dùng Steroids, các triệu chứng về cơ thể có thể nhẹ hoặc sự khởi phát có thể xảy ra muộn. khi ổ áp xe tăng kích thước, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng nặng, như sốt, rét run và ớn lạnh. Các nhà lâm sàng có thể nhận thấy các dấu hiệu thần kinh gợi ý tới sự chèn ép rễ hoặc ống sống.
Các dấu hiệu kín đáo có thể hướng tới tiến triển của bệnh lý tuỷ sống (ví dụ rung giật, dấu hiệu Babinsky hay giảm cảm giác đáy chậu) có thể bị bỏ qua nếu không tìm kiếm kỹ càng. Khi chèn ép các cấu trúc thần kinh liên quan tiếp tục, các biểu hiện bệnh lý về thần kinh cũng xấu đi 1 cách nhanh chóng. Nếu không chẩn đoán được, sự suy giảm cảm giác và vận động của bệnh nhân sẽ không thể phục hồi.
Chụp phim thường quy thường thấy hẹp khoang liên đốt sống và tổn thương xương dưới sụn gợi ý tới viêm đĩa đệm. Tuy nhiên, những thay đổi này có thể không xuất hiện vào giai đoạn sớm của bệnh.
Chẩn đoán sớm tốt nhất là sử dụng chụp xạ hình xương có dùng gallium-67 và technetium-99m. Cả chụp MRI và CT đều có độ chính xác cao trong chẩn đoán viêm đĩa đệm và có thể chính xác hơn chụp tuỷ sống trong chẩn đoán bệnh bên trong của tuỷ sống và u cột sống, giữa các rối loạn khác nữa. Sinh thiết bằng kim hoặc bằng mổ mở để cho việc nuôi cấy nên được xem xét ở tất cả những bệnh nhân nghi ngờ bị viêm đìa đệm, nhưng dùng kháng sinh điều trị không nên trì hoãn nếu các thủ thuật này chưa thực sự sẵn sàng.
Ở các bệnh nhân nghi ngờ viêm đĩa đệm nên làm các xét nghiệm tổng quát như tổng phân tích tế bào máu, tốc độ máu lắng, sinh hoá máu tự động. Nuôi cấy máu và nước tiểu nên làm ngay ở tất cả những bệnh nhân nghi ngờ bị viêm đĩa đệm, để cho phép bổ sung ngay lập tức liệu pháp kháng sinh khi việc kiểm tra sức khoẻ đang được tiến hành. Nhuộn gram và nuôi cấy mủ cũng nên được làm, nhưng không nên chờ đợi sau khi có kết quả mới dùng kháng sinh.
Chẩn đoán viêm đĩa đệm nên được xem xét nghiêm túc trên bất kỳ bệnh nhân nào đau cột sống và sốt, đặc biệt ở những bệnh nhân có can thiệp vào cột sống hoặc tiêm phong bế thần kinh, gây tê để phẫu thuật hoặc kiểm soát cơn đau. Các bệnh lý khác cần chẩn đoán phân biệt là những bệnh bên trong cột sống như bệnh rỗng tuỷ hoặc mất myelin. Cũng giống như các quá trình bệnh lý khác, nó là kết quả của sự chèn ép tuỷ sống và đường ra của các rễ thần kinh (như u di căn, bệnh Paget, bệnh u xơ thần kinh). Giống như những nguyên tắc chung, trừ khi là có nhiễm trùng đồng thời, không có bệnh nào có sốt mà đi kèm với đau lưng.
>Nhận ngay gói ưu đãi Khám + Chữa bệnh giá chỉ 199K (không mất thêm phụ phí)
Khi bị viêm đĩa đệm nếu chẩn đoán và điều trị muộn sẽ rất nguy hiểm cho người bệnh. Bệnh lý này do nhiều nguyên nhân khác nhau, việc tìm ra nguyên nhân chính xác rất quan trọng trong điều trị vì vậy bạn nên lựa chọn cơ sở khám và điều trị uy tín tránh mất thời gian và tiền bạc.