Viêm tụy cấp là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau bụng, với tỷ lệ khoảng 0,5% trong tổng số các ca đau bụng. Tỷ lệ tử vong là 1 – 1,5%. Ở Hoa Kỳ, nguyên nhân phổ biến gây viêm tụy cấp là do lạm dụng rượu. Còn ở các nước Châu Âu nguyên nhân thường gặp là do sỏi mật. Viêm tụy cấp có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó bao gồm cả nhiễm virus, khối u, và do thuốc.
Đau bụng là một triệu chứng phổ biến của viêm tụy cấp. Nó có thể từ nhẹ đến nặng và được đặc trưng bởi đau liên tục và dữ dội vùng thượng vị lan sang hai bên sườn và ngực. Đau nhiều hơn khi bệnh nhân nằm ngửa do đó bệnh nhân bị viêm tụy cấp thường thích ngồi gập lưng và co đầu gối về phía bụng. Triệu chứng buồn nôn, nôn, biếng ăn là những đặc trưng phổ biến.
Tìm hiểu thêm: Dấu hiệu, triệu chứng viêm tụy mạn
Bệnh nhân bị viêm tụy cấp biểu hiện ốm yếu và lo lắng. Triệu chứng phổ biến là nhịp tim nhanh và hạ huyết áp do giảm thể tích tuần hoàn, thường xuất hiện sốt nhẹ. Hiện tượng xà phòng hóa chất béo dưới da được nhìn thấy ở khoảng 15% số bệnh nhân bị viêm tụy cấp tính. Một số trường hợp có triệu chứng tương tự như các biến chứng phổi, bao gồm tràn dịch màng phổi và viêm màng phổi còn khả năng hô hấp.
Đau bụng lan tỏa có phản ứng phúc mạc dương tính là dấu hiệu thường gặp. Nếu tụy to hoặc u nang thứ phát làm phù nề tụy thì có thể sờ thấy tụy. Nếu xuất huyết xảy ra có thể có xuất huyết nội mảng bầm tím ở quanh rốn (dấu hiệu Cullen) và mảng bầm tím quanh hai mạn sườn (dấu hiệu Turnet). Hai dấu hiệu này cho thấy tình trạng viêm tụy hoại tử nặng và tiên lượng xấu. Nếu bệnh nhân có giảm cali máu, có thể có dấu hiệu Chvostek hoặc dấu hiệu Trousseau.
Viêm tụy cấp là một nguyên nhân phổ biến gây đau bụng. Đây là bệnh lý nguy hiểm nên khi bạn có dấu hiệu trên cần đi thăm khám và điều trị sớm bởi các cơ sở khám chữa bệnh uy tín để tránh hậu quả đáng tiếc.
>>>Nhận ngay gói ưu đãi Khám + Chữa bệnh giá chỉ 199K (không mất thêm phụ phí)
Nồng độ amylase huyết thanh là điều kiện tiên quyết chẩn đoán viêm tuỵ cấp. Sự tăng amylase đạt mức tối đa sau 48-72 h và sau đó bắt đầu giảm về bình thường. Lipase huyết thanh thường tăng song song với Amylase máu nhưng đặc hiệu hơn. Bởi vì amylase huyết thanh còn có thể tăng trong các bệnh khác, chẳng hạn như viêm tuyến mang tai, tuy nhiên xác định sự tăng hoạt độ amylase là 1 dấu hiệu để nhận biết các trường hợp viêm tuỵ cấp .
Chụp x-quang ngực thẳng được chỉ định cho tất cả bệnh nhân có biểu hiện viêm tuỵ cấp , để xác định các biến chứng phổi, bao gồm tràn dịch màng phổi.
Loại trừ các bệnh lý ngoài tuỵ ( suy thận cấp hoặc suy gan), công thức máu liên tiếp, nồng độ canxi và glucose huyết thanh, kiểm tra chức năng gan, và nồng đọ các chất điện giải được chỉ định trong tất cả bệnh nhân viêm tuỵ cấp. Chụp CT hoặc MRI ổ bụng có thể xác định nang giả tuỵ hoặc phù nề, đánh giá mức độ và tiến triển bệnh. Đánh giá túi mật bằng nuclid phóng xạ được chỉ định nếu sỏi mật là nguyên nhân viêm tuỵ cấp. phân tích khí máu động mạch để xác định tình trạng suy hô hấp và nhiễm toan chuyển hoá.
Phân biệt với viêm loét dạ dày tá tràng, viêm túi mật cấp, tắc ruột, sỏi thận, nhồi máu cơ tim, nhồi máu mạc treo, chứng nhiễm toan ceton, viêm phổi. ngoài ra cần phân biệt với bệnh collagen mạch máu, bao gồm cả lupus ban đỏ hệ thống và viêm đa động mạch nút. Cơn đau do herpes zoster cấp tính có thể xuất hiện trước phát ban 3-5 ngày nên co thể nhầm với cơn đau viêm tuỵ.
Viêm tụy cấp nếu không được điều trị sẽ diễn biến rất nhanh, phức tạp đến các biến chứng nặng, có thể dễ dàng ảnh hưởng đến các cơ quan khác, thậm chí là gây tử vong.
Viêm tụy cấp là một trong những cấp cứu nội khoa nghiêm trọng vì vậy nên đi khám và điều trị ngay khi có các triệu chứng của bệnh.